การศึกษาเปรียบเทียบแนวทางการดำเนินการเพื่อขับเคลื่อนมรดกทางวัฒนธรรมสู่การเป็นมรดกโลก
Abstract
การศึกษาเปรียบเทียบแนวทางการดำเนินการเพื่อขับเคลื่อนมรดกทางวัฒนธรรมสู่การเป็นมรดกโลก เป็นส่วนหนึ่งของการวิจัยเรื่อง การขับเคลื่อนของประชาชนในการผลักดันวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหารสู่การเป็นมรดกโลก มีวัตถุประสงค์การศึกษาเปรียบเทียบแนวทางการดำเนินการเพื่อขับเคลื่อนมรดกทางวัฒนธรรมสู่การเป็นมรดกโลก เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้การทบทวนวรรณกรรม เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องทั้งในประเทศและต่างประเทศ และการสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวน 3 คน ผลการวิจัย พบว่า การเปรียบเทียบแนวทางการดำเนินการเพื่อขับเคลื่อนมรดกทางวัฒนธรรมสู่การเป็นมรดกโลกทั้งในประเทศและต่างประเทศ มีประเด็นที่คล้ายคลึงกันและแตกต่างกัน คือ ประเด็นที่คล้ายกัน ได้แก่ การมีแผนการบริหารจัดการแหล่งมรดกซึ่งเป็นไปตามกลไกขององค์การยูเนสโก การกำหนดและจัดสรรการใช้ประโยชน์ในเขตพื้นที่คุ้มครองและเขตพื้นที่กันชนอย่างชัดเจน มีการบังคับใช้กฎหมาย และเป็นการทำงานร่วมกันระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ส่วนประเด็นที่แตกต่างกัน ได้แก่ แหล่งมรดกโลกในต่างประเทศมีสิ่งปลูกสร้างและประติมากรรมยังคงสภาพไว้ได้อย่างสมบูรณ์และได้รับการดูแลเป็นอย่างดีจากประชาชน ภาครัฐ ผู้เกี่ยวข้อง และองค์การยูเนสโก โดยให้ความสำคัญกับการสร้างความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องแก่ประชาชน นำไปสู่การเข้ามามีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แหล่งมรดกโลก ในขณะที่แหล่งมรดกโลกในประเทศไทย ประชาชนยังขาดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับกับอนุรักษ์และพัฒนาแหล่งมรดก ทัศนคติที่ไม่ตรงกันระหว่างภาครัฐและภาคประชาชน และประชาชนมีความรู้สึกไม่ได้เป็นเจ้าของแหล่งมรดกอย่างแท้จริง
References
กรมศิลปากร. (2559, ตุลาคม). แหล่งมรดกโลกนครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา.
การประชุมสัมมนาวิชาการ “การอนุรักษ์โบราณสถานอิฐในแหล่งมรดกโลก” (International Symposium on the Conservation of Brick Monuments at World Heritage Sites). กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับองค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ ประจำประเทศไทย, พระนครศรีอยุธยา: โรงแรมคลาสสิค คามิโอ.
จารตุรงค์ โพคะรัตน์ศิริ. (2557). มรดกโลก มรดกใคร? สุโขทัยกับการเปลี่ยนกระบวนวิธีคิดด้านการท่องเที่ยววัฒนธรรม. จุลสารวิชาการการท่องเที่ยว, (1/2557), 20-24.
ฉัตรชัย ศุกระกาญจน์. (2557). วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหารขึ้นบัญชีสู่มรดกโลก. วารสารราชภัฏสุราษฎร์ธานี, 1(1), 31-47.
ชลธี เจริญรัฐ. (2553). การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศแหล่งมรดกโลกบ้านเชียง. วารสารวิทยาการจัดการปริทรรศน์, 12(12), 43-51.
ทองคำ ดวงขันเพ็ชร, และพระเดชขจร ขนฺติธโร. (2564). การจัดการมรดกทางวัฒนธรรมอย่างสร้างสรรค์โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนลุ่มน้ำโขง. Journal of Modern Learning Development, 6(2), 44 – 58.
ธนนันท์ บุนวรรณา. (2563). การจัดการมรดกทางวัฒนธรรม. ขอนแก่น: คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ธีรภัทร เจริญสุข. (2559, 6 เมษายน). หลวงพระบาง เมืองมรดกโลกที่มีชีวิต(1). มติชนออนไลน์. สืบค้นจาก http://www.matichon.co.th/prachachuen/news#96758
ปราณี จุลภักดิ์. (2561). การขับเคลื่อนของประชาชนในการผลักดันวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดนครศรีธรรมราช สู่การเป็นมรดกโลก. ดุษฎีนิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยรังสิต.
ปิยวรรณ หอมจันทร์, และพระคมสัน ฐิตเมธโส. (2563). กระบวนการอนุรักษ์ศาสนสถานในมรดกโลกทางวัฒนธรรมของไทย. วารสาร มจร การพัฒนาสังคม, 5(3), 33-43.
ปิ่น บุตรี. (2559, 25 กุมภาพันธ์). “เวียดนาม” สามรส(จบ): “ฮอยอัน” วันที่อยากให้เวลาหยุดเดิน. MGR Online. สืบค้นจาก https://www.mgronline.com/travel/detail/9590000019570
วิมล ดำศรี. (2557). วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร นครศรีธรรมราช มรดกธรรม นำสู่มรดกโลก ภาพลักษณ์จากวรรณกรรม. นครศรีธรรมราช: ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช.
ศุภชัย สิงห์ยะบุศย์. (2552). หลวงพระบาง: การเปลี่ยนแปลงในฐานะเมืองมรดกโลก. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 1(1), 84-104.
สถาบันวิจัยและให้คำปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. (2559). โครงการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมแหล่งมรดกโลกและแหล่งที่มีคุณค่าความโดดเด่นในระดับสากลอย่างยั่งยืน: แผนจัดการการอนุรักษ์และคุ้มครองแหล่งมรดกทางวัฒนธรรมวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดนครศรีธรรมราช. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สำนักงานนโยบายแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2556). ชุดความรู้ด้านการอนุรักษ์คุ้มครองแหล่ง
มรดกโลก เล่มที่ 2 แหล่งมรดกโลกของไทย. กรุงเทพฯ: ผู้แต่ง.
สำนักงานนโยบายแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2556). ชุดความรู้ด้านการอนุรักษ์ คุ้มครองแหล่งมรดกโลก เล่มที่ 4 แนวคิดและตัวอย่างการจัดการแหล่งมรดกโลกในต่างประเทศ. กรุงเทพฯ: ผู้แต่ง.
เหรียญ หล่อวิมงคล. (2554). การศึกษาเมืองมรดกโลก: กรณีเมืองฮอยอัน. วารสารมนุษยศาสตร์สาร, 12(2), 1-15.
Civicus. (2018). State of Civil Society Report 2018. New York: Author.
Creighton, J. L. (2005). The Public Participation Handbook: Making Better Decisions Through Citizen Involvement. San Francisco: Jossey Bass Asis.
World Heritage Centre. (2012). Operational Guidelines for the Implementation of the World
Heritage Convention. Paris: World Heritage Centre.
